Τι ρόλο διαδραματίζει ο χαρακτήρας σας στην υπόθεση του έργου;
Υποδύομαι τον Γουσταύο, ο οποίος ζει σε έναν οίκο απόστρατων αξιωματικών, βρίσκεται εκεί με άλλους δύο ηλικιωμένους και όλοι μαζί μοιράζονται την ανάγκη να φύγουν, να νιώσουν ξανά ελεύθεροι, να ταξιδέψουν, να ερωτευτούν, να, να, να... Δεν πιστεύω πως είναι ηλικιακό το ζήτημα τους, διότι θεωρώ πως ο άνθρωπος, από όταν γεννιέται, αυτό αναζητεί. Αναζητεί την ελευθερία, τον αυτοπροσδιορισμό, την περιπέτεια. Οπότε, το θέμα αφορά όλες τις ηλικίες. Ο δικός μου ήρωας είναι ο πιο ηγετικός και οργανωτικός από τους τρεις, σίγουρα ο πιο ανυπόμονος, είναι αυτός που ηγείται μιας κωμικής απόδρασης, η οποία καταλήγει να είναι μια φρούδα ελπίδα με γενικότερα στοιχεία ρομαντισμού και τρυφερότητας. Ενώ είναι μία κωμωδία που ο θεατής γελά από την αρχή μέχρι το τέλος, το τέλος αφήνει μία γλυκόπικρη γεύση. Κανένας χαρακτήρας από τους τρεις δεν έχει αξία εάν απομονωθεί από τους άλλους δύο. Παρότι είναι τρεις εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι και δεν συμπίπτουν πουθενά, έχουν και οι τρεις τη λαχτάρα για φυγή.
Συμπράττετε θεατρικά στη παράσταση με τον κύριο Αρζόγλου και τον κύριο Βαλαβανίδη.
Πολύ σωστά, τους άλλους ρόλους ερμηνεύουν δύο πολύ αγαπημένοι μου ομότεχνοι, ο Κώστας Αρζόγλου και ο Χρήστος Βαλαβανίδης, με τους οποίους έχουμε βρεθεί πολλές φορές και πάνω στο σανίδι μαζί και στα τηλεοπτικά στούντιο, γνωριζόμαστε δεκαετίες ολόκληρες. Είναι πολύ μεγάλη η χαρά μας να βρισκόμαστε και πάλι ερμηνεύοντας αυτό το έργο και αυτούς τους ρόλους, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Μυλωνά, στο Από Μηχανής Θέατρο. Ένα θέατρο που -ας μου επιτραπεί ο νεολογισμός «θεατρένιο»- μπορεί να είναι μικρότερο από άλλα θέατρα των Αθηνών, αλλά διαθέτει μία υπέροχη σκηνή, είναι εξαιρετικό στην ολότητα του. Πλέον, τα μικρά θέατρα στο κέντρο της Αθήνας είναι πολύ δραστήρια, προτείνουν καινούργια πράγματα στον κόσμο, ο οποίος και τα έχει αγκαλιάσει, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για εμάς. Όχι μόνο για τη δική μας παράσταση, αλλά για όλη την συντεχνία του θεάτρου.
Το πρωτότυπο έργο του Ζεράλντ Σιμπλεράς μεταφράζεται ως «Ο Άνεμος στις Λεύκες», ωστόσο του έχει δοθεί και η ονομασία «Ήρωες». Θεωρείτε ότι ο τίτλος αναφέρεται στα ηρωικά κατορθώματα των τριών βετεράνων ή στην αδιάκοπη προσπάθεια τους να ζήσουν τη ζωή μονάχα όπως εκείνοι θέλουν, δίχως προσταγές;
Με βάση τα πρώιμα κατορθώματα τους, αναφέρεται στην ηρωική στάση ζωής, στην διεκδίκηση της ζωής τους, στην προσπάθεια τους να μην παραιτηθούν. Γενικά, πιστεύω πως όλοι οι άνθρωποι είμαστε ήρωες, από 5 ετών έως 125. Όταν παλεύουμε να αυτοπροσδιοριστούμε και να «οδηγήσουμε» εμείς τη ζωή μας και να αναζητήσουμε λύτρωση, χαρά και έρωτα, τότε ναι, είμαστε ήρωες. Ξέρω ότι ακούγεται κάπως παλιομοδίτικο, αλλά όσοι ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη, σε αυτή την εποχή και σε αυτή τη χώρα εν προκειμένω, αγωνιζόμαστε για ένα καλύτερο αύριο και αυτό είναι που μας κάνει και ήρωες. Αυτό το «αύριο» ποτέ δεν έρχεται, αλλά πάντα προσπαθούμε.
Ένα από τα θέματα που εξερευνώνται στη παράσταση είναι και η ανθρώπινη θνητότητα. Ποια άλλη κινητήριος δύναμη ωθεί τους τρεις ήρωες να δραπετεύσουν;
Με το που γεννιόμαστε, είμαστε υποψήφιοι νεκροί. Οπότε, και οι τρεις συγκεκριμένοι χαρακτήρες, όπως και όλοι μας, προσπαθούν να ρουφήξουν ό,τι «χυμό» και ό,τι άλλο ενδιαφέρον υπάρχει σε αυτή τη ζωή. Η θνητότητα δε παύει να είναι θνητότητα, το μοιραίο θα επέλθει, μόνο ο Χριστός αναστήθηκε, άντε και ο Λάζαρος. Δεν είναι εύκολο να συμφιλιωθείς με αυτή τη σκέψη, αλλά είναι μία άσκηση ζωής. Πρέπει να μάθουμε να απολαμβάνουμε ό,τι μας δίνει, μέχρι όποτε μας δώσει η ζωή.
Η βαθύτερη ανάγκη τους για διαφυγή, για μία ελεύθερη ζωή, απαλλαγμένη από τα όποια δεσμά, είναι μία ανάγκη που συζητούν εδώ και καιρό ή είναι μία απόφαση που λαμβάνει σάρκα και οστά τώρα που οι ήρωες φτάνουν σιγά σιγά προς το τέλος της ζωής τους;
Το σχέδιο για διαφυγή διοργανώθηκε και φούντωσε από τον Γουσταύο, ο οποίος είναι ο τελευταίος που κατέφθασε στο ίδρυμα. Ο Χένρι, ο ρόλος που υποδύεται ο Χρήστος Βαλαβανίδης, ζει εδώ και 25 χρόνια εκεί, ενώ ο Γουσταύος μόλις έξι μήνες, Άρα, ο Γουσταύος είναι αυτός που τους ξυπνάει και τους παρακινεί και σε έναν βαθμό αναγκάζει να ακολουθήσουν το σχέδιο του. Η ζωή πρέπει να είναι ποιοτική δια βίου. Οι τρεις αυτοί ήρωες είχαν να αντιμετωπίσουν δύο παγκόσμιους πολέμους, εμείς σήμερα έχουμε να αντιμετωπίσουμε την ακρίβεια, τα σούπερ μάρκετ, τον πόλεμο γύρω γύρω από την «γειτονιά» μας. Δεν ξέρω πόσο ποιοτική μπορεί να είναι στις συνθήκες που επικρατούν σε όλα αυτά τα ιδρύματα, στα γηροκομεία. Τουλάχιστον, να απαιτούμε να είναι ποιοτική η ζωή μας, όχι μόνο πριν το τέλος της, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια.
Είναι ο αντικομφορμισμός ίδιον των ανθρώπων ή πρόκειται για μία επίκτητη τάση ως αντίδραση σε μία ζοφερή πραγματικότητα;
Και τα δύο συνδυάζονται, πιστεύω πως είναι στοιχείο του ανθρώπου ο αντικομφορμισμός και όντως πρέπει να αγωνίζεται, να προσπαθεί να μην βολεύεται. Η ζωή του ανθρώπου είναι πάρα πολύ περίπλοκη, το λέμε και μέσα στο έργο. Έχουν ένα άγαλμα σκύλου οι τρεις χαρακτήρες, το οποίο το έχουν εκλάβει ως ζωντανό, του μιλάνε κανονικά. Κάποια στιγμή, τους λέει ο Γουσταύος, ως απάντηση σε μια ένσταση για την πολυπλοκότητα του σχεδίου: «Ακούστε να δείτε. Για μας, το να βρούμε έναν λόγο να σηκωθούμε το πρωί από το κρεβάτι είναι πολύ πιο περίπλοκο από το να κουβαλήσουμε τον σκύλο που έχουμε εδώ». Σε κάποιο άλλο σημείο λέει «οι επικές πράξεις χρειάζονται τόλμη και θάρρος, ο ηρωισμός χρειάζεται θυσίες». Και συμφωνώ, δεν γίνονται όλα αυτονόητα, πρέπει να τα κυνηγήσουμε.
Συχνά σκέφτομαι ότι η ζωή είναι απλή, οι άνθρωποι την περιπλέκουν αχρείαστα.
Πολύ σωστά, μπορούμε να την κάνουμε απλή, περιπλέκεται όσο εμείς την περιπλέκουμε. Όσο βάζουμε προαπαιτούμενα, όσο βρίσκουμε λύσεις που διογκώνουν καμία φορά το πρόβλημα αντί να το λύσουν κ.ο.κ. Όταν επιβάλλουμε σε ανθρώπους και λαούς πράγματα που δεν θα θέλουν περιπλέκεται το ζήτημα. Επιβάλλουμε έναν πόλεμο, έναν δεύτερο πόλεμο, συρράξεις, κρίσεις οικονομικές, υγειονομικές, ποιος τα κάνει αυτά; Δεν γίνονται από μόνα τους αυτά. Η βροχή και το χιόνι πέφτουν μόνα τους, όλα τα άλλα τα κάνουμε εμείς. Και τα κάνουμε περίπλοκα και καταστροφικά για το είδος μας.
Υπήρξε κάποια ιδιαίτερη, συγκινησιακά φορτισμένη στιγμή ανάμεσα σε εσάς, τον κύριο Αρζόγλου και τον κύριο Βαλαβανίδη κατά τη διάρκεια των προβών ή των παραστάσεων, λόγω της δύναμης του κειμένου και της αδάμαστης ενέργειας των ηρώων;
Θα αναφέρω και τον τέταρτο, αφανή ήρωα, τον σκηνοθέτη, Δημήτρη Μυλωνά. Ναι βέβαια, ιδιαίτερα προς τις τελευταίες παραστάσεις. Ο συγγραφέας κάνει κάτι πάρα πολύ ωραίο. Λίγο πριν το φινάλε και παρότι το έργο είναι κωμωδία, αντί να την απογειώσει, το γυρνάει σε μία πολύ τρυφερή στιγμή, δίχως αυτό να σημαίνει πως γυρνάει σε δράμα. Ειλικρινά, σε μία από τις τελευταίες μας πρόβες, «κλατάραμε» εσωτερικά και χρειάστηκε να κάνουμε μία μικρή παύση για να συνεχίσουμε τη δουλειά μας. Συγκινηθήκαμε πολύ, μας φαίνονταν απίστευτα τα λόγια που λέγαμε, ειδικά μετά από μία συγκεκριμένη εξέλιξη του έργου.
Ιδιαίτερα τιμητικό αυτό που αναφέρετε, μετά από όλα αυτά τα χρόνια πάνω στο σανίδι εξακολουθείτε να έχετε τη ψυχή σας «ανοιχτή», έτοιμη να υποδεχτεί το όποιο συγκινητικό ερέθισμα.
Εάν δεν συγκινούμαστε, δεν υπάρχουμε. Πολλοί άνθρωποι το θεωρούν κλαψούρισμα, αλλά δεν είναι έτσι. Και το δάκρυ και το κλάμα είναι πολύ λυτρωτικά, βαθιά ανθρώπινα στοιχεία. Μόνο τα αγάλματα δεν συγκινούνται.
Κάποια μελλοντικά σχέδια που θα θέλατε να μοιραστείτε;
Κατ’ αρχήν, ξεκινώ στο ερχόμενο διάστημα να σκηνοθετώ ένα έργο πάλι για το Από Μηχανής θέατρο. Λέγεται «Ο Φιάκας», ένα πασίγνωστο έργο του Δημοσθένη Μισιτζή, μία σπουδαία κωνσταντινουπολίτικη κωμωδία. Την έχω ανεβάσει άλλες δύο φορές- εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους- και τώρα πραγματοποιώ ένα ακόμα πιο δύσκολο εγχείρημα, την ανεβάζω με πρόσθετα στοιχεία, όπως η ύπαρξη καραγκιόζη και καραγκιοζοπαίχτη επί σκηνής. Θα υπάρχει ακόμη και ζωντανή μουσική με τραγούδια μικρασιάτικα και πολίτικα. Μία τρίτη, λοιπόν, καινούργια ανάγνωση θα ανέβει στις 4 Δεκεμβρίου στο Από Μηχανής θέατρο. Μετά το Πάσχα, ελπίζουμε να έρθουμε στη Θεσσαλονίκη με τους «Ήρωες». Υπάρχει και μία πρόταση για τον Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά περιμένουμε ακόμα απάντηση. Προφανώς, δεν θα εγκαταλείψω ποτέ το σανίδι, όσο περπατάω τουλάχιστον, αλλά θέλω πάντα να έχω μία απόσταση από τα πράγματα, να ηρεμώ και να συνεχίζω. Άρα, προς το παρόν, έχω τους «Ήρωες», το πιο σημαντικό, και στη συνέχεια τον «Φιάκα».
Συνέντευξη: ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΕΡΤΣΙΔΗΣ
Για περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο: H πολυβραβευμένη κωμωδία «ΗΡΩΕΣ» του Gerald Sibleyras στο «Από Μηχανής» Θέατρο
