«Στον Γαλατά Ψιλή Βροχή» ο τίτλος της συναυλίας. Γιατί επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος στίχος;
Πολλά τραγούδια τα μάθαμε από τον Χρόνη. Θυμάμαι ότι, όταν ερχόταν στις συναυλίες, τον ανεβάζαμε πάνω στην σκηνή και τραγουδούσε «στον γαλατά ψιλή βροχή». Ενώ αυτό το τραγούδι θα έπρεπε να μας θυμίζει την Δόμνα (Σαμίου), μας θυμίζει τον Χρόνη Αηδονίδη, γι’ αυτό και η παλιά του ορχήστρα αποφάσισε να δώσει αυτόν τον τίτλο στην συναυλία, η οικογένεια Φιλιππίδη, ο (Πάνος) Δημητρακόπουλος, όλοι εκείνοι που έπαιζαν μαζί του λίγο πριν το τέλος, τον τελευταίο καιρό όταν ο Χρόνης εμφανιζόταν.
Μετά από όλα αυτά τα χρόνια από την συνεργασία σας, πώς αισθάνεστε που θα συμμετέχετε σε αφιερωματική συναυλία προς τιμήν της μνήμης του;
Παρότι δεν τον έζησα πολύ εκείνη την εποχή που τραγουδούσε ενεργά, αλλά τον έζησα στο στούντιο όταν του έκανα δύο τραγούδια στον δίσκο «Στης καρδιάς μου τ’ ανοιχτά», το 2003. Σε ένα αφιέρωμα που του είχαμε κάνει στο Λουτράκι και είχε έρθει, του έκανα έκπληξη ένα τραγούδι που είχα γράψει σε στίχους Νίκου Παπαχατζή, το οποίο λεγόταν «Το Πολύχρονο το Αηδόνι», ένα τραγούδι που θα παίξω και σε λίγες ημέρες στην συναυλία μας στο Μέγαρο.
Παρά την εξέλιξη και την τεχνολογική πρόοδο, θεωρείτε ότι υπάρχουν νέες φωνές, νέο «αίμα» στον χώρο της παραδοσιακής μουσικής;
Νομίζω ότι υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά που τραγουδούν και παραδοσιακά και λαϊκά τραγούδια, λόγω της ύπαρξης μουσικών λυκείων και γυμνασίων, αλλά και του Πανεπιστημίου της Μουσικολογίας. Τα παιδιά εστράφησαν προς την παραδοσιακή μουσική, και πολύ καλά έκαναν, όταν ιδρύθηκαν τα πρώτα πειραματικά μουσικά σχολεία. Υπάρχουν εξαιρετικές φωνές και μουσικοί που έχουν βγει από αυτά τα σχολεία. Όλοι οι νέοι μουσικοί του παραδοσιακού είδους αποφοιτούν από εκεί. Το πρώτο πειραματικό σχολείο το έκανε επί ΠΑΣΟΚ ο (Αντώνης) Τρίτσης, εκείνο της Παλλήνης. Έπειτα, γέμισε η Ελλάδα μουσικά σχολεία. Αυτό ήταν ο,τι καλύτερο μπορούσε να γίνει στην ελληνική μουσική, διότι στηρίζεται πάνω στο παραδοσιακό και στο λαϊκό είδος μουσικής. Τα τραγούδια ανήκουν στους τόπους τους, όποια σημαία κι αν κουβαλάνε πια οι τόποι.
Η παραδοσιακή μουσική συνδέεται άρρηκτα με την ταυτότητα και την ιστορία της Ελλάδας. Πώς βλέπετε την αντιμετώπιση της από την γενικότερη νεολαία σήμερα; Υπάρχει αποστασιοποίηση λόγω απήχησης άλλων νέων ειδών μουσικής, αλλά και την προσκόλληση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Νιώθω ότι η παράδοση συνεχίζεται. Γράφονται τραγούδια που τα νομίζουμε παραδοσιακά, αλλά είναι εντελώς καινούργια. Αυτό είναι πολύ όμορφο. Όμως, νομίζω ότι όλα τα είδη πια εξαρτώνται από την τεχνολογία και την εξέλιξη. Βλέπουμε τραγούδια που σήμερα γίνονται σε υπολογιστές. Ακόμα και ένα παραδοσιακό κομμάτι να γράψει κανείς, θα χρειαστεί την βοήθεια της τεχνολογίας. Θεωρώ ότι η παραδοσιακή μουσική πρέπει να «αναπνέει» στα πανηγύρι, για όσο υπάρχουν πανηγύρια και γιορτές. Αυτό είναι η παράδοση, ασχέτως αν θεωρούμε μουσειακά αυτά τα κομμάτια.
Φοβάστε μήπως με την έλευση και την ευρεία χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στερηθεί η έμπνευση και η καλλιτεχνική δημιουργία, σε μουσικούς και μη;
Πάντοτε υπάρχει ο φόβος, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι όλα αυτά που χρησιμοποιεί η τεχνητή νοημοσύνη είναι πράγματα που προϋπάρχουν και είναι δημιουργήματα άλλων ανθρώπων. Προσπαθεί να τα συνδυάσει όλα μαζί προκειμένου να φτιάξει κάτι καινούργιο. Άλλωστε, κάπως έτσι δεν είναι και τα τραγούδια μας; Μέσα στην μνήμη μας κρύβουμε φράσεις, άλλα προτάσεις, ήχους που έχουμε ακούσει από κάπου αλλού και έτσι φτιάχνουμε τα δικά μας τραγούδια. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει δέκα τραγούδια και να τα φτιάξει να μοιάζουν και τα δέκα. Είναι και αυτό ένα δημιούργημα του ανθρώπου. Εξάλλου, όταν έφυγε η μουσική μας από το αναλογικό στοιχείο, δεν έγινε η μεταπήδηση στην ηλεκτρονική μουσική; Και πάλι υπήρχαν πολλές συζητήσεις τότε. Την δημιουργία, όμως, δεν μπορεί να την σταματήσει. Νομίζω ότι η δημιουργία είναι αυτή που αφήνει πρωτότυπα. Ένας πίνακας που δημιουργείται από κομπιούτερ δεν αφήνει πρωτότυπο πίσω του, ενώ ένα ανθρώπινο χέρι αφήνει. Αλλά θα μου πείτε, ποιος νοιάζεται για το πρωτότυπο… Τόσες φωτογραφίες και τραγούδια που σύρονται μέσα στα κομπιούτερ και αντιγράφονται από εδώ και από εκεί, οι φωτογράφοι συνέχεια διαμαρτύρονται ότι τους «κλέβουν» τις φωτογραφίες. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν υποστηρίζονται, δεν «θωρακίζεται» η δουλειά τους.
Συχνά αποδίδεται ο όρος «παρωχημένη» στη παραδοσιακή μουσική και γίνεται συζήτηση για προσαρμογή της στις ανάγκες του σύγχρονου κοινού. Εάν υπάρξει αυτή η προσαρμογή, θα διατηρηθεί ακέραιη η αξία και η ποιότητα της παραδοσιακής μουσικής;
Εάν η δημιουργία εξαρτάται από τον αποδέκτη, θα μιλούσαμε για κάτι το υστερόβουλο. Γράφουμε κάτι για να αρέσει; Όχι. Ο Διονύσιος Σολωμός, όταν έγραφε τα ποιήματά του, δεν ήξερε ότι θα γίνουν βιβλία. Εάν υπάρξει προσαρμογή, τότε θα μιλάμε για κάτι άλλο, όχι για παραδοσιακή μουσική, δεν θα υπάρχει συγκίνηση. Είναι θέμα συγκίνησης, όταν μιλάμε για αυτό το είδος. Εάν, όμως, φτιαχτεί κάτι που μπορεί να συγκινήσει, είναι καθόλα αποδεκτό από εμένα.
Ποιο τραγούδι σας θεωρείτε πως έκανε άνευ προηγουμένου επιτυχία με το που κυκλοφόρησε;
Το «Σμυρναίικα Τραγούδια». Αισθάνομαι κολακευμένος διότι είναι ένα τραγούδι που θα μείνει στις καρδιές των Ελλήνων. Όταν το έπαιξα για πρώτη φορά μπροστά σε κόσμο, όλοι οι θεατές τραγουδούσαν μαζί στην επανάληψη του πρώτου ρεφραίν, δίχως να έχουν ακούσει ξανά στο παρελθόν το τραγούδι. Δεν μου είχε ξανασυμβεί κάτι ανάλογο.
Τι ελπίζετε να αφήσει ως κληρονομιά η μνήμη του Χρόνη Αηδονίδη;
Πρωτίστως, πρέπει να τον μνημονεύουμε και να παίζουμε τα τραγούδια του για να τον μπορεί να τον θυμάται ο κόσμος. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα μεγάλων συνθετών και εν γένει προσωπικοτήτων της μουσικής, των οποίων οι κληρονόμοι και διαχειριστές των πνευματικών δικαιωμάτων, ακριβώς επειδή απαιτούν την καταβολή αντίστοιχων ποσοστών, δεν θέλουν να παίζονται τα τραγούδια. Αυτό είναι μία κίνηση που «μικραίνει» τους θανόντες, τους αποχωρήσαντες. Στο τέλος δεν θα τους ξέρει κανένας. Γενικά, πιστεύω πως πρέπει να κάνουμε αφιερώματα για όλους τους καλλιτέχνες, όχι μόνο για τα μεγαθήρια, τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Μαρκόπουλο και ούτω καθεξής. Ο Αηδονίδης ήταν ένα πάρα πολύ μεγάλο κεφάλαιο για την ελληνική μουσική.
Συνέντευξη: Βασίλης Τσερτσίδης
